Zaraza żółta

Przedstawiamy Państwu tylko ten jeden gatunek, choć wszystkie rodzime gatunki należące do rodzaju Orobanche objęte są ochroną i umieszczone w „Polskiej czerwonej liście paprotników i roślin kwiatowych”. 

Zaraza żółta jest gatunkiem środkowoeuropejskim górskim, rośnie przede wszystkim w Alpach i Karpatach. W Polsce występuje głównie w Karpatach, sporadycznie w Sudetach a wyjątkowo rzadko na niżu Polski.

Tak jak inne gatunki należące do rodzaju Orobanche, jest rośliną bezzieleniową, pasożytem korzeniowym całkowicie zależnym od rośliny żywicielskiej w celu przetrwania i rozmnażania. Pasożtuje na gatunkach z rodziny złożonych, astrowatych (Compositae, Asteraceae), głównie na lepiężnikach (Petasites), ale i na miłośnie górskiej (Adenostyles alliariae) czy podbiale pospolitym (Tussilago farfara). 

Rośnie przede wszystkim w miejscach występowania gospodarzy, czyli w ziołoroślach (tzw. łopuszynach) nad brzegami potoków, na kamieńcach, żwirowiskach, zarówno w piętrze pogórza, jak i niższych położeniach górskich. Lubi miejsca półcieniste, gleby wilgotne, ale nie mokre, lekko kwaśne do lekko zasadowych, ale nigdy nie występuje w warunkach bardzo kwaśnych gleb i nie toleruje zasolenia.

Zagrożeniem dla stanowisk zarazy żółtej jest bezpośrednia ingerencja człowieka wskutek niszczenia jej naturalnych siedlisk, np. w związku z regulacją czy zabudową brzegów cieków górskich, czy też przy zwózce ściętego drewna z lasu.

Zaraza żółta jest rośliną od 15 do 70 cm wysokości, o barwie żółtawej lub brunatnej (po przekwitnięciu), z liśćmi zredukowanymi do lancetowatych łusek. Gęsty, kłosowaty kwiatostan ma kwiaty siedzące w kątach łuskowatych przysadek. Korona, długości do 2 cm posiada 2 wargi, górna jest charakterystycznie czerwonawo nabiegła. Kwiaty zapylane są przez pszczołowate i błonkówki. Owocem jest torebka z licznymi, bardzo drobnymi nasionami.

W naszym ogrodzie zaraza żółta pasożytuje na lepiężniku różowym (Petasites hybridus) rosnącym w kolekcji Flory niżowej Polski od lat 50-tych ubiegłego wieku. 

Najprawdopodobniej została sprowadzona wraz z żywicielem. Być może nasiona zarazy żółtej zostały nieświadomie pobrane z substratem glebowym wraz z sadzonkami lepiężnika różowego. Zaraza żółta znajduje się w kolekcjach tylko kilku ogrodów botanicznych w Europie.