Storczyki cz.3

3 część opowieści o chronionych storczykach i już ostatnia. Tym razem pokażemy gatunki, które wymagają ochrony czynnej oraz rzadsze podgatunki, których nektar wabi motyle nocne.

W Polsce występuje 46 gatunków storczyków, uwzględniając jednak podgatunki (uznawane przez niektórych badaczy za osobne gatunki) mamy ich we florze 52. Wszystkie podlegają ochronie.

Gółka długoostrogowa (Gymnadenia conopsea) jest gatunkiem wymagającym ochrony czynnej. W zależności od podgatunku jest uważana za takson bliski zagrożenia lub zagrożony (gółka długoostrogowa gęstokwiatowa). 

Rośnie na łąkach, pastwiskach, torfowiskach, w zaroślach i prześwietlonych lasach, na glebach żyznych, często też zasobnych w węglan wapnia. 

Intensywnie zabarwione, wonne kwiaty oferują owadom nektar ukryty w długiej i wąskiej ostrodze. Dostępny jest tylko dla owadów z długim aparatem gębowym, głównie motyli i ciem, które jednocześnie przenoszą pyłek i w ten sposób zapylają kolejne rośliny.

Ozorka zielona (Coeloglossum viride) również wymaga ochrony czynnej i jest narażona na wyginięcie. Rośnie na łąkach i w zaroślach, na glebach świeżych, umiarkowanie żyznych, najczęściej zasobnych w węglan wapnia. 

Jest zapylana prawdopodobnie przez pszczoły, małe osy, chrząszcze a nawet motyle lub rozmnaża się autogamicznie (przez samozapłodnienie).

Listera jajowata (Listera ovata) jest jednym z najpospolitszych storczyków w Polsce, o szerokiej amplitudzie ekologicznej. 

Rośnie w różnych siedliskach: na podmokłych nawapiennych łąkach, w olszynach, buczynach, w parkach i na przydrożach. Preferuje gleby wilgotne, umiarkowanie żyzne i żyzne, najczęściej rośnie na podłożu zasobnym w węglan wapnia. 

Storczyk ten ma w warżce kanał ciągnący się od jej rozcięcia aż po nasadę i jest on wypełniony nektarem. Przywabia w ten sposób owady, błonkówki i chrząszcze które przenosząc pyłek zapylają kwiaty.

Podkolan biały (Platanthera biforia) jako rzadszy podgatunek typowy, rośnie w Polsce na glebach kwaśnych, głównie na wrzosowiskach. 

Podgatunek szerokolistny w Polsce jest częstszy, rośnie na glebach o odczynie zbliżonym do obojętnego, często zasobnych w węglan wapnia, na łąkach i w lasach liściastych.

Podkolan zielonawy (Platanthera chlorantha) jest taksonem bliskim zagrożenia. Rośnie w lasach liściastych, buczynach, grądach, ciepłych dąbrowach, w zaroślach a czasem na łąkach, na glebach dość wilgotnych i żyznych, zwykle zasobnych w węglan wapnia.

Oba gatunki podkolanów są do siebie podobne, ale różnią się m.in. emitowanymi związkami wonnymi. Kwiaty podkolanu białego wydzielają aromatyczne estry, które przywabiają motyle nocne – zawisaki, a podkolana zielonawego – alkohol bzowy, zwabiający inne motyle nocne – sówkowate (sówki). 

U podkolana białego worki pyłkowe ułożone są równolegle i leżą blisko siebie. Natomiast u podkolana zielonawego oba worki pyłkowe są wyraźnie oddalone i nie są położone równolegle. Widać to na załączonych zdjęciach.