Powojnik pnący

Powojnik pnący (Clematis vitalba) jest antropofitem (kenofitem) zadomowionym w Polsce. Ma on u nas status gatunku średnio inwazyjnego, szeroko rozprzestrzenionego. Jego pochodzenie to zachodnia, środkowa (bez Polski) i południowa Europa, północno-zachodnia Afryka, Azja Mniejsza, Krym i Kaukaz. 

W Polsce uprawiany jest od XVII w., pierwsze spontaniczne notowanie pochodzi z 1847 r. Gatunek notowany jest głównie w zachodniej, południowo-zachodniej oraz środkowej części kraju. Częściej pojawia się w sąsiedztwie miejsc uprawy, gdyż bardzo łatwo, spontanicznie, rozprzestrzenia się na otaczające obszary. 

Opanowuje zwłaszcza siedliska ruderalne: zarośla przydrożne, przychacia, przypłocia, wysypiska i inne tereny zaburzone. Może przenikać także do siedlisk cennych przyrodniczo, do zbiorowisk łęgowych dolin rzecznych, na brzegi lasów liściastych i do zbiorowisk krzaczastych. 

Rośnie zarówno w miejscach wilgotnych, jak i suchych, nasłonecznionych, a także zacienionych, choć w miejscach naturalnego występowania uważany jest za gatunek światłolubny i ciepłolubny. Preferuje żyzne zasadowe podłoże. Jest bujnie i szybko rosnącym pnączem należącym do rodziny jaskrowatych (Ranunculaceae). Wspina się po podporach (np. gałęziach drzew czy krzewów) do 10-20 a nawet 30 metrów wysokości. Małe kwiaty (do 2 cm średnicy) zebrane są w szczytowe lub boczne wiechy. Owocem zaś jest niełupka do 4 mm długa z wydłużającą się do 4 cm, wygiętą i odstająco owłosioną szyjką. 

Stanowi ona aparat lotny, umożliwiający transport diaspor przez wiatr (anemochoria) na znaczne odległości Owoce długo pozostają na macierzystej roślinie, zwykle do wiosny, nie tracąc swej dużej zdolności do kiełkowania i długiej żywotności. 

Powojnik prosty charakteryzuje się szybkim wzrostem, nawet o 3 m w ciągu roku i zakorzenianiem się pędów płożących, co sprzyja rozprzestrzenianiu się i konkurencyjności.

Powojnik pnący wspinając się po innych roślinach, w krótkim czasie może ograniczyć im dostęp światła. Konkuruje też o składniki pokarmowe i wodę. W konsekwencji przyczynia się do obniżenia różnorodności florystycznej zajętego terenu. Gatunek ten jest powszechnie dostępny w handlu. Wykorzystywany jest w ogrodnictwie jako roślina ozdobna do pokrywania m.in. altan, parkanów i murów czy ekranów przydrożnych wspomaga dźwiękochłonność ekranów oraz absorbuje zanieczyszczenia pyłowe i gazowe. Pełni też funkcję estetyczną oraz służy jako podkładka dla powojników wielkokwiatowych. Niestety, jest rośliną trującą. Jego składniki chemiczne i działanie toksyczne są podobne jak u opisywanego wcześniej, chronionego powojnika prostego (Clematis recta) W Ogrodzie Botanicznym spotkacie go na Dziale Flory Niżowej Polski.