Komunikacja roślin z zapylaczami cz.3

Porcję informacji naukowych na temat komunikacji roślin z zapylaczami przygotowała Justyna Ryniewicz, doktorantka Wydziału Biologii UW, która zajmuje się biologią zapylania roślin.

Już sprawdzaliśmy jak wygląd, zapach i temperatura kwiatów przyciągają zapylające je zwierzęta. 

Okazuje się, że w świecie przyrody i to może nie wystarczyć, by zwabić potencjalnego zapylacza – dlatego kwiaty wykorzystują jeszcze inne narzędzia. Ruch i zmiana położenia w przestrzeni

Wiele kwiatów otwiera się, zamyka oraz zmienia pozycję w trakcie doby. Robią to zarówno w celu ułatwienia ich odnalezienia zapylaczom, jak i w celu ochrony pyłku i nektaru (np. przed wypłukaniem przez deszcz), czy wspomnianej wcześniej regulacji temperatury. 

Słoneczniki (Helianthus annuus L.) zmieniają położenie swoich kwiatostanów w taki sposób, aby podnieść ich temperaturę. Dzięki temu są bardziej atrakcyjne dla owadów. 

Kwiaty tytoniu (Nicotiana attenuata Torr. ex S. Watson), które otwierają się wieczorem, emitując intensywny zapach – wabią ćmy z rodziny zawisakowatych (Sphignideae). W ciągu doby zmieniają swoje położenie w pionie o około 140° – wszystko po to, by wejść w interakcję z owadami.

Pole elektryczne. 

Rośliny mogą również komunikować się z owadami za pomocą pola elektrycznego. Badania opublikowane w 2013 roku ujawniły, że trzmiele są w stanie wyczuwać słabe sygnały elektryczne emitowane przez kwiaty. Czy wiecie, że rośliny emitują słabe ujemnie naładowane pola elektryczne, a pszczoły podczas lotu w powietrzu uzyskują ładunek dodatni? Gdy naładowany owad zbliża się do kwiatu, różnica w potencjale elektrycznym może być wyczuwalna przez owada. 

Ponadto owady odwiedzające kwiaty na kilka minut zmieniają ich pole elektryczne. Dzięki temu kolejny zainteresowany owad jest w stanie to wyczuć i omijać kwiaty z potencjalnie mniejszą porcją pożywienia. Naukowcy podejrzewają, że za proces ten odpowiadają siły elektrostatyczne, pod wpływem których jeżą się włoski na ciele zapylaczy.

Źródła do wszystkich 3 postów na temat komunikacji roślin z zapylaczami 

Atamian H. S. (2016). Circadian regulation of sunflower heliotropism, floral orientation, and pollinator visits. Science., 353(6299): 587–590.

Clarke D. i in. (2017). The bee, the flower, and the electric field: electric ecology and aerial electroreception. J Comp Physiol A., 203:737–748.

Dobson, H.E.M., Danielson, E.M. & Van Wesep, I.D. (1999). Pollen odor chemicals as modulators of bumble bee foraging on Rosa rugosa Thunb. (Rosaceae). Plant Species Biol., 14: 153–166.

Herrera C. M., Pozo M. I. (2010). Nectar yeasts warm the flowers of a winter-blooming plant. Proc Biol Sci., 277(1689): 1827–1834. van der Kooi C. i in. (2019). The thermal ecology of flowers. Ann. Bot., 124(3): 343–353.

Yon F. i in. (2017). Fitness consequences of altering floral circadian oscillations for Nicotiana attenuata. J. Integr. Plant Biol., 59: 180–189.